سید امیر طباطبائیان
زمان محدودیت سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن، ۱۸ درصد کمتر گاز دریافت کردیم اما درمجموع سال، میزان گاز دریافتی یک درصد بیشتر شد. علت آن بود که در تابستان آهناسفنجی بیشتری تولید کردیم و آن را بهعنوان گاز مجازی برای استفاده در زمستان ذخیره کردیم.
سال ۱۴۰۲ را با افزایش ۱۰۰ درصدی قیمت گاز نسبت به پایان سال قبل پیش از آن آغاز کردیم، این افزایش قیمت اثر بسیاری بر میزان سودآوری و هزینههای جاری شرکت گذاشت و به یکی از دغدغهها و چالشهای جدی ما تبدیل شد. امیدوارم نتیجه این سیاست به ضرر ده شدن شرکتهای بزرگی مثل فولاد مبارکه یا کاهش میزان سرمایهگذاری در صنعت فولاد کشور که از صنعتهای پیشرو و استراتژیک است؛ منجر نشود.
بعدازآن مطابق روال سالهای قبل تعمیرات برنامهریزیشده برای ورود به فصل تابستان و زمستان را پیگیری کردیم و البته مشغول آور هال نیروگاههای داخل مجتمع بودیم. آور هال نیروگاهها نیز هرسال طبق برنامهریزی انجامشده و از ماه پایانی زمستان تا اوایل خردادماه سال بعد انجام میشود. این روند تعمیراتی در سال ۱۴۰۲ نیز به همت همکارانم در فولاد مبارکه و همچنین قسمتهای مختلف سازمان با موفقیت انجام گرفت و درنتیجه آن توانستیم با حداکثر ظرفیت تولید نیروگاهی وارد فصل تابستان شویم. فصل تابستان هم ابتدا محدودیتهای انرژی برق مطابق آنچه توانیر اعلام کرده بود، پیش رفت اما رفع محدودیت در شهریورماه طبق برنامه از پیش تعیینشده عملی نشد و برخلاف برنامه دچار محدودیتی سنگین شدیم. هرچند نیروگاه ما با بیشترین ظرفیت خود در مدار بود، ولی کاهش و محدودیت شدید برق دریافتی از شبکه سراسری در شهریورماه ضرر سنگینی ناشی از توقف تولید بر مجتمع فولاد وارد ساخت. در شهریورماه قرار بود ۵۰ درصد ظرفیت دیماند فولاد مبارکه دریافت برق داشته باشیم، یعنی چیزی حدود ۱۴۰۰ مگاوات را از شبکه سراسری دریافت کنیم؛ ولی این اتفاق نیفتاد و در مواقعی تا ۳۰۰ مگاوات برق بیشتر دریافت نشد، این مقدار چیزی معادل ۲۰ درصد نیاز شرکت بود. با تمام این ناملایمات و موضوعات مرتبط با محدودیتها سال گذشته رکوردهای خوبی در تولید به ثبت رسید. این نشان از آمادگی زیرساختهای مطلوب ما جهت تولید دارد. درصورتیکه محدودیتها وجود نداشته باشد و انرژی را به میزان موردنیاز دریافت کنیم؛ میتوانیم تولید را با حداکثر توان انجام دهیم. محدودیتهای برق در سال گذشته برای فولاد مبارکه درمجموع ۷۶۸ هزار تن از انواع محصولات افت تولید ایجاد کرد. در واحد فولادسازی این عدد نسبت به سال پیش از آن نیز بیشتر شد، اگرچه این ناحیه بازهم به همت پرسنل فولادسازی و نواحی مختلف تولیدی و پشتیبانی مجموعاً رکوردهای مطلوبی در تولید بهجا گذاشت.
موضوع دیگر در محدودیت تأمین انرژی گاز است که با شروع فصل سرد زمستان دچار آن میشویم. سال گذشته اگرچه در ماههای نخست زمستان؛ با کاهش دمای چندانی در کشور مواجه نبودیم و دمای هوای بهگونهای نبود که محدودیتها برایمان سنگین باشد، اما اعدادی که به ما اعلام میشد حکایت دیگری داشت و در تصور ما هم نمیگنجید که چرا باوجودی که هوا سرد نیست این حد از محدودیت توسط دیسپاچینگ به فولاد مبارکه اعلام میشود. این موضوع نشان میدهد که ما ازنظر تأمین گاز در کشور و مصرف آن در بخشهای غیرمولد، خانگی گرفته تا تجاری؛ وضعیت مناسبی نداریم. از طرفی میزان مصرف گاز در کشور نسبت به سال قبل از آن افزایشیافته و از طرف دیگر مقدار تولید گاز در کشور متناسب با نیاز، رشد نداشته است. درنتیجه زمان پیک و اوج مصرف خانگی که در اولویت تأمین قرار دارد؛ صنایع دچار محدودیت میشوند و این روند خسارات سنگینی به تولید ناخالص ملی کشور وارد میکند
بااینحال اقدامات خوبی در فولاد انجامگرفته که اگر به آمار و ارقام دقت کنیم؛ متوجه میشویم که زمان محدودیت سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن، ۱۸ درصد کمتر گاز دریافت کردیم اما درمجموع سال، میزان گاز دریافتی یک درصد بیشتر شد. علت آن بود که در تابستان آهناسفنجی بیشتری تولید کردیم و آن را بهعنوان گاز مجازی برای استفاده در زمستان ذخیره کردیم. اقداماتی ازایندست که در فولاد مبارکه بهعنوان یک شرکت پیشرو ابداع میشود نتایج مطلوبی رقم زده است. مجموعاً در سال گذشته نزدیک به ۳ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی مصرف کردیم که نسبت به سال ۱۴۰۱ حدود ۱ درصد افزایش داشتیم. میزان توزیع برق ما در سال گذشته نزدیک به ۸۱۷۹ میلیارد کیلووات ساعت بوده که این عدد نسبت به سال قبلش ۲۸ درصد رشد داشته است؛ اما این روند به معنای آن نیست که در زمان محدودیت برق بیشتری دریافت کردهایم، بلکه به این معناست که در زمان غیر محدودیت توانستیم از پتانسیل خط تولید بیش از چیزی که انتظار داشتیم استفاده کنیم؛ یعنی در تابستان که محدودیت برق وجود دارد چیزی حدود ۵ تا ۸ درصد برق کمتر از سال قبل آن دریافت کردهایم.
سال گذشته نزدیک به ۱٫۷ میلیارد مترمکعب گاز صنعتی مثل آرگون، نیتروژن، اکسیژن، هوای فشرده و … در شبکه توزیع کردهایم که ۷ درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است. ۸٫۷ میلیون مترمکعب بازچرخانی پساب و نزدیک به ۳ میلیون مترمکعب آب دمین تولید کردهایم. تولید انرژی الکتریکی ما در نیروگاه ۱٫۹ میلیارد کیلووات ساعت بوده که نسبت به سال قبل از آن ۵۲ درصد رشد داشته است. سال قبل نگاه ویژهای به تولید انرژی در داخل داشتیم، این موضوع هم به دلیل مشکلات شبکه سراسری و هم به دلیل سیاستهای مجتمع بابت استفاده از حداکثر ظرفیت نیروگاه بود که ازنظر اقتصادی و تولید به ما کمک کرد تا بتوانیم سهم مطلوبی را از این محل برای واحدهای تولیدی داشته باشیم.
تولید آب صنعتی و مبحث آب از مباحثی است که در منطقه ما اهمیت فراوان دارد. سال گذشته ۲۰ میلیون مترمکعب آب خام استفاده کردیم که مطابق با استاندارد و روال معمول شرکت بود. در بحث صرفهجویی انرژی هم هرساله برنامهریزی داریم تا کاهش میزان مصرف انرژی داشته باشیم. سال قبل نزدیک ۱٫۲۶ میلیون گیگا ژول صرفهجویی انرژی حاصل از اقدامات بهبودی داشتیم که نسبت به سال پیش از آن ۲۶ درصد رشد داشته است.
از مهمترین اقدامات انجامشده در سال ۱۴۰۲ و در ناحیه انرژی و سیالات میتوان به تعویض سیستمهای کنترل و اتوماسیون چندین واحد RO و تصفیهخانه نورد گرم اشاره داشت. طی این عملیات سیستمهای کنترل و اتوماسیون ابزار دقیق بهروزرسانی شد و سیستمهای قدیمی که ۳۰ سال عمر داشتند و تعمیرات و نگهداری آنها با هزینهها و البته دردسرهای زیاد همراه بود با سیستمهای روز دنیا و قابلیتهای بیشتر جایگزین شد.
پروژههای بومیسازی خوبی نیز سال گذشته به ثمر رسید. در گیربکسهای CF، تصفیهخانه و پمپهای موردنیاز خطوط تولید یا در کمپرسورها و تجهیزات خاصی که در این ناحیه بهکارگیری میشوند بومیسازی مطلوبی انجام شد. درواقع توانستیم پتانسیلهای خود برای پروژههای حوزه تولید، بهبود شرایط محیط و مباحث ارتقاء ایمنی را افزایش دهیم. چندین پروژه تحقیقاتی نیز در خصوص مشکلات و معضلاتی که با آن مواجه هستیم ازجمله پسابهای فلورایدی و پسابهای خاص که شیوه تصفیه آنها پیچیده است نیز انجام شد.
سال گذشته پساب شهری ۳ شهر دیگر نیز که اطراف شرکت بودند به ۹ شهری که پسابشان برای تصفیه و استفاده به فولاد مبارکه منتقل میشوند؛ اضافه شد. این شهرها طالخونچه، مجلسی و حسنآباد هستند که قرارداد خرید پساب آنها در مراحل نهایی است. روند خرید پساب از شهرهای مجاور برای فولاد سبا نیز در حال پیگیری است که با انتقال آن میتوانیم بخشی از نیاز را از این محل رفع کنیم.
سال قبل تعدادی از پمپهای نورد گرم و تصفیهخانه آنکه دچار معضلات شدیدی برای تعمیرات بودند نیز با موفقیت بومیسازی شد. بهینهسازی، ساخت اتاقهای کنترل، بهبود فضای کاری و بهبود در مصرف مواد شیمیایی نیز پروژههایی بود که اقدامات مطلوبی برایشان انجام شد.
در برنامه داشتیم با احداث نیروگاه جدید در سال ۱۴۰۲؛ بهرهبرداری از آن را آغاز کنیم. خوشبختانه این مهم در فاز نخست مهرماه انجام و به دست رئیسجمهوری افتتاح شد. اگر محدودیتهای گاز زمستان نبود میتوانستیم هر دو فاز را مورد بهرهبرداری قرار دهیم ولی به دلیل محدودیتهای گاز بهرهبرداری از فاز ۲ آن به ابتدای سال جاری منتقل شد. واحد دوم امسال و ۵ فروردینماه سنکرون شد و بهصورت آزمایشی در حال کار است. این پروژه به دلیل کاهش خسارتهای ناشی از محدودیت تأمین انرژی برق در تابستان اهمیت بسیار زیادی برای فولاد مبارکه دارد. واحد سوم بخار نیز در دست ساخت است؛ نصب تجهیزات آن زمانبر است و بهمحض تکمیل عملیات راهاندازی و تست بر آن صورت خواهد گرفت.
به دلیل قطعی گاز نتوانستیم تولید خاصی از آن داشته باشیم، امیدواریم در تابستان ۱۴۰۳ با قرارگیری در مدار از آن بهرهمند شویم و البته با نگاهی واقعبینانه واحد دوم را هم در مدار تولید اضافه کنیم.
سال ۱۴۰۱ شرایط توزیع آب در منطقه بسیار ضعیف بود و امکان توزیع آب بیشتر وجود نداشت. سال ۱۴۰۲ اما شرایط بهتر بود. هرچند ما پروژه توسعه و ریومپ تصفیهخانه آب را در دست اقدام داشتیم که آنهم در میزان مصرف آب تازه اثر گذاشت. برای راهاندازی پروژه مجبور بودیم بخشهایی از تصفیهخانه را از مدار خارج کنیم و این موضوع روی مصرف آب تازه اثرگذار بود. امیدواریم امسال این میزان را کاهش داده و مصرف آب را نسبت به سال قبل بهبود دهیم. ۲۰ میلیون مصرف آب تازه برای ما نرمال است و مقدار بالایی نیست. سال ۹۸ حدود ۲۰ میلیون، سال ۹۹ حدود ۱۸٫۵ میلیون، سال ۱۴۰۰ حدود ۱۶ میلیون، سال ۱۴۰۱ حدود ۱۸ میلیون و سال ۱۴۰۲ حدود ۲۰ میلیون مترمکعب مصرف آب خام داشتهایم. درواقع این اعداد باوجود افزایش تولیدات همراه بوده است و اگر بخواهیم مصارف ویژه را در نظر بگیریم شاهد رشد خاصی در آنها نبودهایم. به ازای هر تن فولاد خام نزدیک ۲٫۷ مترمکعب آب مصرف کردهایم که در مقایسه با ۲٫۲ در سال قبل ۰٫۵ لیتر رشد داشته است. با پروژههایی که در حوزه آب داریم مثل تعویض کولینگ تاورها به نوع هیبریدی و یا انتقال آب از دریا میتوانیم در آینده برداشت از رودخانه به نزدیک صفر برسانیم و فقط تنها برای شرب از آن استفاده کنیم.
آب شیرین شده بر اساس نیازی که صنایع استان دارند و مطابق با کیفیتی که ما اعلام میکنیم تصفیه و ارسال میشود. کل نیاز آب استان برای صنعت حدود ۷۰ میلیون مترمکعب در سال و نیاز ما نیز ۲۰ میلیون مترمکعب است. در سال ۱۴۰۳ فاز نخست این انتقال به بهرهبرداری میرسد تا بتوانیم آب را تا قسمتهایی از استان اصفهان برسانیم.
سال ۱۴۰۲ حدود ۸٫۷ میلیون مترمکعب از پساب منطقه دریافت کردهایم. این در حالی است که شبکههای قبلی نیز هنوز به حداکثر ظرفیت خود نرسیدهاند و منتظر هستیم آبفای اصفهان بتواند اشتراکات بیشتری را به شبکه جمعآوری فاضلاب متصل کند. در خط اول یا همان ۹ شهر اولیه تا ۱۳ میلیون مترمکعب در سال آمادگی دریافت پساب شهری را داریم.
بحث تداوم تولیدات و رکوردشکنیهای سالانه باوجود همه محدودیتها و معضلاتی که در زیرساختهای کشور بود، از محدودیت در تأمین انرژی و حملونقل گرفته تا مواد اولیه و نقدینگی؛ حرکت بزرگی بوده که در فولاد مبارکه اتفاق افتاده است.
