دورنمای تولید فولاد سبز در فولاد مبارکه

فولاد مبارکه از سال ۱۴۰۲ به صورت جدی اقداماتش را برای تحقق فولاد سبز آغاز کرده است. فولاد سبز مبحث جدیدی در دنیای صنعت است، که بنا دارد فولادی تولید کند که در تمام چرخه حیات آن (استخراج، حمل‌و‌نقل، فرآیندهای تولیدی، استفاده، پسماند و استفاده مجدد از آن با رویکرد چرخشی) استفاده از منابع و به خصوص سوخت‌های فسیلی را به حداقل برساند و به دنبال انتشار گازهای گلخانه‌ای (CO2eq) کاهش یابد.
فولاد سبز از سه منظر زنجیره تأمین سبز، فرآیندها و تکنولوژی‌های سبز و تولید محصولات پایدار و دوستدار محیط زیست مورد بررسی قرار می‌گیرد.
فرآیند تولید فولاد سبز، برای نخستین بار در سال ۲۰۲۱ در شرکت SSAB سوئد به صورت آزمایشی صورت گرفت و به نظر می‌رسد میزان جهانی تولید آن در سال ۲۰۲۳ از ۵/۱ میلیون تن سالانه بیشتر نشده باشد. بیشتر فولادسازان معتبر جهانی هدف‌گذاری‌هایی را برای تولید فولاد سبز در میان‌مدت (۲۰۳۰) و بلندمدت (۲۰۵۰) ارائه داده‌اند و شرکت فولاد مبارکه نیز نقشه راهبردی دستیابی به کربن خنثی را با بررسی‌های انجام شده در کارگروه تخصصی با همکاری واحدهای مختلف تولیدی و بهره‌برداری، تکنولوژی (واحدهای استراتژی و تعالی سازمانی، تحقیق و توسعه)، سرمایه‌های انسانی (HSE- محیط زیست) و شرکت MSTID نیز تهیه و تدوین کرده است. در این کارگروه، مطالعات و بهینه کاوی‌های انجام شده در حوزه کربن خنثی، وضعیت فعلی میزان انتشار، امکانات زیرساختی شرکت و برنامه‌های توسعه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
براساس نتایج بدست آمده، جهت گیری استراتژیک و فلسفه وجودی سازمان (شرکتی مسئولیت پذیر برای خلق آینده‌ای بهتر) و برنامه چشم‌انداز ۱۴۱۰، یک هدف میان مدت ۱۰ ساله برای کاهش ۳۰ درصدی نشر CO2 تا سال ۲۰۳۲ و هدف بلندمدت رسیدن به فولاد سبز و اصطلاحأ «کربن‌خنثی» تا سال ۲۰۵۰ را برنامه‌ریزی شد.
استراتژی فولاد مبارکه برای تحقق اهداف ذکر شده در فاز نخست (رسیدن به کاهش ۳۰ درصدی نشر CO2) شامل بهینه‌سازی فرآیندها و پیاده‌سازی اقتصاد چرخشی و جایگزین کردن آن با اقتصاد خطی در نظر گرفته شده است. همچنین نوآوری در تولید با ساخت پایلوت واحد احیای هیدروژنی و در ادامه توسعه و تجاری‌سازی آن، یکی از مهم‌ترین استراتژی‌ها در راستای دستیابی به هدف کربن خنثی می‌باشد.
همزمان با آغاز روند تجاری‌سازی تولید فولاد سبز به روش هیدروژنی و برمبنای رویکرد اقتصاد چرخشی، زیرساخت‌های لازم برای استفاده حداکثری از قراضه آهن در فرآیند تولید نیز تکمیل خواهد شد و یک بستر و مدیریتی جامع‌ بر جمع‌آوری، فرآوری و استفاده از قراضه‌ها شکل خواهد گرفت، که احتمالا نه فقط قراضه‌های خود فولاد مبارکه و مناطق مختلف کشور، بلکه قراضه‌های وارداتی از کشورهای دیگر نیز در دستور کار قرار می‌گیرد. استفاده از قراضه و جایگزین آن با مواد اولیه بکر علاوه بر کاهش انتشار CO2، کاهش مصرف انرژی و منابع را نیز به همراه دارد.
با اجرایی شدن تکنولوژی H2-DRI در مقیاس صنعتی و عملیاتی و نهایتأ تجاری‌سازی آن، مقداری CO2باقی‌ می‌ماند که با بکارگیری روش‌های CCUS (جذب، استفاده و ذخیره کربن) می‌توان به هدف کربن خنثی نزدیک‌تر شد. با استفاده از این روش می‌توان CO2 را به محصولات با‌ ارزش افزوده بالا از جمله متانول سبز، اتانول سبز، اسید استیک، متان و … تبدیل کرد و مجدد مورد استفاده قرار داد. ‌
دستیابی به فرآیندها و تکنولوژی‌های سبز که در بالا به آن اشاره گردید، مستلزم زنجیره تأمین سبز شامل تولید هیدروژن سبز، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، حمل‌و‌نقل پایدار با انتشار کم کربن و … می‌باشد؛ که در این راستا شرکت فولاد مبارکه نیز برنامه و اقدامات استراتژیک تعریف کرده است و در مرحله اجرا می‌باشد.
علاوه بر زنجیره تأمین، فرآیندها و تکنولوژی‌های سبز، تولید محصولات پایدار و دوستدار محیط زیست نیز می‌تواند یکی دیگر از مهم ترین استراتژی‌های دستیابی به کربن خنثی در چرخه حیات فولاد باشد.